Konkordatonun temel amacı finansal dengeyi sağlamak, iflas riskini minimize etmek ve işletmenin varlıklarını korumaktır.
Süreç işletmeye faaliyetlerini sürdürme şansı tanırken alacaklılarla sağlıklı bir uzlaşmaya varma imkânı da sunar. Dolayısıyla konkordato ilan etmenin temel hedefi, işletmelerin ekonomik dengesini koruyarak uzun vadeli sürdürülebilir yapıya kavuşmalarına yardımcı olmaktır.
Konkordato ilanının ardında yatan başlıca neden, işletmenin mevcut borç yükü altında sürdürülebilir bir yapı oluşturarak iflasa sürüklenmeden önce çözüm yolları aramaktır. Konkordato ilan ederek işletme, alacaklılarıyla müzakere edip borçlarını yeniden yapılandırma fırsatı bulur, böylece finansal sıkıntılarına çözüm getirme şansı yakalar.
Konkordato süreci belirli adımları içerir. Borçlarını ödeyememe riski ile karşı karşıya bulunan işletmelerin konkordato ilanından önce düzenlemesi gereken bazı belgeler vardır. Bu belgeler düzenlendikten sonra süreç başlayabilir.
Tüm düzenlemelerle birlikte konkordato sürecinin ilerleyişi şu şekilde özetleyebiliriz.
Öncelikle işletmenin mali durumunun detaylı bir şekilde analiz edilmesi gerekir. Bu aşamada işletmenin; borçları, varlıkları ve gelir-gider tablosu gibi finansal verileri ile işletmenin mevcut faaliyet döngüsü değerlendirir.
Ardından işletmenin, konkordato başvurusu için uygun olup olmadığını değerlendirmek adına maliyet fayda analizi yapar.
Daha sonra yasal olarak sunulması gereken belgeler hazırlanarak mahkemeye başvuru yapılır. Mahkemeye; işletmenin detaylı mali durumunu içeren belgeler ve mevcut borcun nasıl ödeyeceğini ilişkin hazırlanan detaylı planları bulunur. Mahkeme, başvuruyu değerlendirir ve uygun görürse Geçici Mehlet Kararı vererek süreci resmen başlatır.
Mahkeme verdiği karar ile birlikte atadığı komiserin gözetiminde işletmenin mali durumunu incelenir. Komiser, işletmenin konkordato planının uygulanabilirliğini değerlendirir ve düzenli aralıklarla mahkemeye rapor sunar.
İşletme, alacaklılarla görüşerek uzlaşma süreci tamamlar ve alacaklılarıyla müzakereler sonucunda anlaşma yapar ve borçlarını yeniden yapılandırır. Alacaklılar da bu süreçte kendileri ile yapılan görüşmeler sonucu anlaşılan ödeme planına onay verir.
Alacaklılar tarafından onaylanan planın mahkeme tarafından da onaylanması ile konkordatonun uygulama aşamasına geçilir. Bu süreçte işletme, belirlenen ödeme planına sadık kalarak mali dengeyi yeniden sağlamaya çalışır.
Sürecin son adımı ise işletmenin belirlenen şartlara uygun olarak konkordato sürecini başarıyla tamamlamasıdır. İşletme, mali dengesini koruyarak, iflastan kaçınır ve faaliyetlerine devam eder.
Bir işletmenin konkordato ilan etme sürecine girebilmesi için sağlanması gereken şartlar:
İşletmenin mali sıkıntı içinde olması gerekir.
İşletmenin konkordato ilan etme niyetini mahkemeye bildirmesi gerekliliği vardır.
Mahkemenin konkordato başvurusunu uygun bulması da şartlardan biridir.
Son şart ise işletmenin süreç boyunca belirlenen şartlara sadık kalarak başarılı bir şekilde mali dengesini sağlamasıdır.
Mahkeme tarafından atanmış bağımsız uzmana konkordato komiseri denir. Bu profesyoneller, işletmenin mali durumunu tarafsız şekilde değerlendirerek sürecin adil ve sorunsuz ilerlemesine katkıda bulunur.
Komiserin temel görevi, işletmenin mali durumunu detaylı şekilde incelemek ve konkordato planının uygulanabilirliğini değerlendirmektir. Bu değerlendirme sürecinde işletmenin finansal tablolarını inceler, varlıklarını değerlendirir ve alacaklılarla yapılan müzakereleri gözden geçirir.
Komiser, aynı zamanda alacaklılarla işletme arasında adil bir denge sağlamak adına önemli bir arabuluculuk rolü de üstlenir. Alacaklıların haklarını koruyarak işletmenin mali durumunu iyileştirmesi için uygun çözümlerin bulunmasına yardımcı olur.
Bu süreçte komiser, alacaklıların taleplerini değerlendirir ve planın şeffaf şekilde uygulanmasını sağlar. Mahkemeye düzenli raporlar sunarak sürecin yönetilmesine katkıda bulunur.
İşletmelerin finansal sorunlarına çözüm bulmak amacıyla başvurduğu hukuki bir düzenleme olsa da konkordato uygulaması farklı şekillerde de yapılabilir. Başlıca çeşitlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
Tenzilat konkordatosu, işletmenin borçlarını belirli bir oranda indirerek mali yükü hafifletmeyi amaçlar.
Vade konkordatosu, işletmeye belirli süre içinde borçlarını ödeme imkânı tanıyarak mali rehabilitasyonu destekler.
Karma konkordato, işletmenin birden fazla türü içeren özelleştirilmiş mali çözüm stratejisidir.
Konkordato uygulamasına yapılış zamanına göre de çeşitlere ayırmak mümkündür. Bunları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
İflas dışı konkordato, iflas etmemiş ancak zorluk yaşayan şirketler tarafından yapılır. Alacaklılarla uzlaşma yolunu açmak için başvurulan bir hukuki düzenlemedir.
İflastan sonra konkordato (iflas içi), işletmenin iflas açıkladıktan sonra yani iflasın gerçekleştiği aşamada başvurduğu konkordato türüdür. Bu durumda işletme, iflasın ardından hala faaliyet gösterme potansiyeline sahipse ve alacaklılarıyla anlaşma sağlayabilecekse iflastan sonra konkordato başvurusunda bulunabilir.
Mal varlığının terki suretiyle yapılan konkordato, alacaklıların, işletmenin varlıklarını tasfiye ederek elde edilecek gelirle borçlarını temin etmesi şeklinde gerçekleşir.
Mahkeme tarafından atanmış bir uzmanın gözetiminde alacaklılarla yapılan müzakereler sonucunda borçlarını yeniden yapılandırabilir, işletmenin finansal sürdürülebilirliği için adil çözüm arayışına girebilir.
İşletme alacaklılarıyla yapılan anlaşma doğrultusunda belirlenen şartları yerine getirerek mali yeniden yapılanma sürecine girebilir ve finansal iyileşme adına adımlar atmaya başlar.
Başvurulan konkordato türüne ve mahkeme tarafından belirlenen koşullara bağlı olarak konkordato süresi değişiklik gösterir, ancak genellikle birkaç ay ile birkaç yıl arasındadır.
Mahkeme tarafından işletmenin konkordato başvurusunun yasal uygunluğunun değerlendirilerek onaylanması sürecidir. Böylece işletme konkordato sürecine resmi olarak başlayabilir.
İşletmenin yerleşim yerine veya merkezine bağlı olan Asliye Ticaret Mahkemesi'ne başvurularak yapılır.